Geleceğimizi doğru şekillendirmek için Başkent Ankara’ya kendini siper eden POLATLI ve HAYMANA topraklarında, Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK’ün emir ve komutasında işgalcilere ‘’DUR’’ denilen bu mekanları tanımak ve tanıtmak gerekiyor.
İstiklal Savaşında Kütahya Eskişehir muharebelerinden sonra Sakarya nehri stratejik bir engel olarak görülmüş ve düşmanın hedefi olan Ankara’yı korumak için Sakarya’nın doğusundaki Polatlı ve Haymana toprakları geçilmez bir kale gibi savunulmuştur.
Bu harp, 23 Ağustos – 13 Eylül 1921 tarihleri arasında 22 gün 22 gece süren ve Türk milleti için bir ölüm kalım savaşı olan Sakarya Meydan Muharebesidir. Bu savaşta Yunanlıların başlıca hedefi Ankara’dır ve bu ileri harekatı ‘’Ankara Seferi’’ olarak adlandırmaktadırlar. Çünkü Ankara Kurtuluş Savaşı’nın sembolü ve direniş merkezidir.
Ankara’nın işgali Büyük Millet Meclisinin, ordunun, belki de milletin dağılmasına neden olabilecekti. Bu nedenle Ankara Son Kalemiz ve 100 Yıl önce Cumhuriyete giden yolun ilk işaret fişeğinin atıldığı yerdir. Ankara’da yaşananlar millet olarak toplumsal hafızamızın büyük bir bölümünü teşkil etmektedir. Bu nedenle bu topraklarda yaşananları gerçekçi bir yaklaşımla ele alıp bilgiye ve bilince dönüştürerek geleceğe aktarmak tarihi bir görevdir. Mustafa Kemal Atatürk, ‘’Türk çocuğu ecdadını tanıdıkça daha büyük işler yapmak için kendinde kuvvet bulacaktır’’ sözü ile tarih bilincinin önemini vurgulamıştır
Sakarya Savaşı Türk Milletinin o zor şartlarda neleri başardığını ve başarabileceğini gösteren bir motivasyon kaynağımızdır. Geleceğimizi doğru şekillendirmek için Başkent Ankara’ya kendini siper eden POLATLI ve HAYMANA topraklarında, Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK’ün emir ve komutasında işgalcilere ‘’DUR’’ denilen bu mekanları tanımak ve tanıtmak gerekiyor. Bu toprakların gençlerimize tanıtılması ve hak ettiği yere taşınması için hep beraber çalışmalıyız. Bu topraklarda yaşananları önce Ankaralılara, daha sonra da tüm milletimize anlatmalı ve Cumhuriyetin ne şartlarda kurulduğunu bilince dönüştürmeliyiz.
1921 yılı bu Millete İstiklal Marşı’nı yazdırarak birlik ve beraberlik içerisinde kenetlenmesini sağlayan bir süreci başlatmıştır. Bu süreç Cumhuriyetle taçlandırılmıştır. Türk Milleti’nin kaderinin değişmesini sağlayan ve eşi benzeri görülmemiş bu yeniden diriliş Ankara’dan yönetilmiştir. Bu nedenle tüm 100. Yılların kutlama etkinliklerini Ankara’dan planlanmalı ve uygulanmalıdır.
19 Mayıs 2019 da Samsun’da yapılan törende kısmen bunun uygulandığını gördüğümü söyleyebilirim. Fakat daha sonraki süreçte salgın hastalığında etkisiyle bu uygulanmamıştır. İnanıyorum ki 2022 ve 2023 yıllarında yapacağımız anma etkinliklerinde uygulanır.
Tekrar Ankara’ya dönecek olursak, Polatlı ve Haymana ilçeleri sınırları içerisinde bulunan 13850 Ha’lık alanın 08.02.2015 tarihinde “Sakarya Meydan Muharebesi Tarihi Milli Parkı” olması bölgedeki kalan bu tarihi hafızamızın korunması ve turizme kazandırılması açısından önemlidir. Ankara’nın tek tarihi milli parkında bulunan siperler, şehitlikler, anıtlar, muharebede kullanılan binalar vb alanın ana kaynak değerleri milli mücadelenin merkezi olan Ankara ile bir bütünlük içerisinde turizm güzergahı haline dönüştürülmelidir. Böylece Çanakkale’ye benzer yaşanmış olaylarla gençlerin var olan tarih bilincini pekiştiren ve güçlendiren ‘’Tarihi Bilinç Geliştirme’’ merkezi haline dönüştürebiliriz.
100 Yıl geçmesine karşın yalnızca Ankara değil, İstiklal savaşımızın geçtiği alanların hepsi turizm açısından hak ettiği yerde olmadığını biliyoruz. Polatlı Belediyesi Tarihi Alanlar Tanıtım Merkezi (POTA) olarak bu topraklarda yaşananları daha fazla kişiye ulaştırmak için büyük çaba içindeyiz. 100 yıl sonra ilk özel müzeyi açarak yıllardır hurdacılara satılan savaş objelerini ziyaretçilerimizle buluşturduk. Savaş alanı içerisindeki ilk savunma hattını ülkemizin en uzun savaş alanları yürüyüş rotasına dönüştürdük. Bu çabalarımıza Sakarya Meydan Muharebesi Tarihi Milli Park Müdürlüğü, Ankara Ticaret Odası (ATO) başta olmak üzere birçok kurum destek vermektedir. Özellikle ATO’nun İl Milli Eğitim Müdürlüğü ile yapmış olduğu protokol çerçevesinde her yıl binlerce Ankaralı gencimizin bu alanları ziyaret etmesini sağlıyor.
Bu gezilerin şu an içinde bulunduğumuz İstiklal Mücadelemizin 100. Yılında Ankara’dan başlayan, Polatlı ve Haymana’yı içine alan günü birlik veya konaklamalı ‘‘İstiklal Rotası’’ belirlenerek turizme kazandırılmalıdır. Bunun için çok geç olmadan bir eylem planı oluşturularak hayata geçirilmelidir. Bu coğrafyada yaşayan bizler için hayatın ölçütü, geçmiş zamandan çok tabii ki şimdiki ve gelecek zaman olmalıdır. Fakat bu topraklarda yaşamış olan atalarımızın neler yaşadıklarını bilerek geleceğimizi şekillendirmemizin daha doğru olacağını düşünüyorum.
KRAL MİDAS’IN GİZEMLİ KENTİ GORDİON
Frigler Orta Anadolu’da Hititlerden sonra kurulup kısa sürede yayılıp güçlenen, ilginç ve gizemli bir uygarlık. 1893 yılında Bağdat Demiryolu yapımı sırasında iki Alman arkeolog, Alfred ve Gustav Körte kardeşler tarafından keşfedilen Frigya’nın başkenti Gordion, Ankara il merkezinin yaklaşık 94 km. güneybatısında, Polatlı ilçesinin yaklaşık 18 km. kuzeybatısında, Sakarya ile Porsuk Nehirlerinin birleştiği yerin yakınında, Sakarya Nehri’nin doğusunda, Yassıhöyük mahallesinde yer almaktadır.
Ankara’nın Antik dünyadaki en önemli arkeolojik alanlardan biri olan Gordion “imparator yolu” olarak bilinen kalıntılar üzerinde muhteşem bir durak olma özelliğine sahiptir. Bu ünlü şehir doğu ile batıyı, Persia ve Mezopotamya’yı birbirine bağlamaktadır. Ayrıca Gordion Büyük İskender ve Gordion Kralı Midas hakkında sayısız hikayelerin anlatıldığı bir şehirdir. Bu şehirde düşle gerçek bir aradadır.
Asur Kralı II. Sargon’un M.Ö. 718 ve 709 arasında tarihsel yıllıklarında ‘’Mita’’ olarak geçen Kral Midas, yenilmiş bir krala yakışır biçimde boğa kanı içerek mi, yoksa sur duvarından atlayarak mı intihar etmiştir? Gerçekten tuttuğu her şey altın olmuş mudur? Ya da tanrı Apollon’a müzik yarışmasında haksızlık ettiği için mi kulakları eşek kulaklarına dönüşmüştür? Veya iyi dileklerle bağladığı kördüğümü çözemeyip sabırsız davranarak kılıcıyla kestiği için mi Büyük İskender’in kahinlere göre 33 yaşında ölümüne neden olmuştur? bilinmez ama bu düşle gerçeğin günümüze kadar taşınmış olması çok önemlidir.
Gordion, bu somut olmayan kültürel mirasın yanında, somut verilerle desteklediği düşünülen Ankara’nın batıya açılan ‘’Dünya Miras Alan’’dır. 1 ve 3. Derece Arkolojik sit alanı içerisinde İç Kale Höyüğü, Aşağı Kent, Dışarı Kent, 75 Tümülüsün yer aldığı yerleşim ve nekropol alanına sahiptir. Polatlı bölgesinde toplam 125 adet Tümülüs bulunmaktadır. Bu özelliğiyle Friglerin ölüleri için yaptıkları Tümülüsler, konik şekilde insan eliyle yığma topraktan oluşturulan tepeciklerdir. Gordion’un yakın çevresi dünyada en fazla Tümülüslerin bir arada bulunduğu eşsiz bir coğrafyadır. Bu alanda topografik olarak göze çarpan 75 adet Tümülüs vardır. Tümülüsler MÖ 9. yüzyıldan MÖ 3. Yüzyıla kadar farklı dönemlerde inşa edilmiştir. Gordion çevresindeki Tümülüslerden yaklaşık 40 tanesinde arkeolojik kazılar yapılmıştır. Bunların en büyüğü, Kral Midas’ın babası için M.Ö. 740 yılında yaptırdığı mezar olan Tümülüs MM’dir. Antik dünyanın ikinci büyük Tümülüsü 300 m. Çapında 53 m yüksekliğe sahiptir. Tümülüsün içindeki sağlam mezar odası, dünyanın ayakta duran en eski tek ahşap yapısıdır. 3750 yıllık ardıç tomruklarla desteklenen, çam ağacından yapılmış ahşap mezar bir mühendislik harikasıdır.
Dünya’nın ikinci büyük Tümülüsü Amerikalı Rodney Young tarafından 1957’de yapılan kazılarda madencilerimizin yardımıyla ahşap mezar odasına ulaşılmıştır. Mezar odasında bulunan eşsiz eserlerin büyük bölümü Anadolu Medeniyetleri müzesinde, bazıları ise Gordion’daki müzede kazı alanından çıkan binlerce eserle birlikte sergilenmektedir.
Gordion, Frig uygarlığının başkenti olması, Dünya’daki en iyi korunmuş ahşap mezar odasına sahip anıtsal Midas Tümülüsü’nü barındırması ve diğer Tümülüslerin bölgenin doğal yapısı ile birlikte ortaya koyduğu nadir peyzaj özellikleri gibi nedenlerle 2012 yılında UNESCO Dünya Miras Geçici Listesine dâhil edilmiştir. Polatlı Belediyesi 2014 yılında bünyesinde oluşturduğu Tarihi Alanlar Tanıtım Merkezi (POTA)’nin çalışmaları sonucunda Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Polatlı Belediyesi arasında 14.09.2018 tarihinde imzalanan iş birliği protokolü kapsamında Gordion Dünya Mirası çalışmaları başlamıştır.
Ankara’nın ilk dünya mirası olacak Gordion için tüm çalışmalar 2021 yılında tamamlanmış ve 2022 yılında UNESCO’nun Gordion hakkında kararın alınacağı Moskova toplantısı beklenmektedir. Ankara’nın tek tarihi milli parkı olan Sakarya Meydan Muharebesi Tarihi Milli Parkı ile birlikte Gordion’un sahip olduğu kültürel mirasın evrensel değerlerinin korunması ve gelecek nesillere aktarımı bakımından alanın UNESCO Dünya Miras Listesi’ne kaydı önemli olduğu kadar, Frig vadisiyle beraber sahip olduğu kültürel mirasın, bir turistik çekicilik unsuru olarak tanıtılması ve farklı bir konseptle sunulmasının bölge turizmi açısında önemli olduğunu düşünüyorum. Yıllardır mevcut kültürel mirasın korunması çabalarının yanı sıra artık bu kültürel mirasın turizm amaçlı kullanılmasının da sırasının geldiğini görmemiz ve buna uygun planlamaların yapılması hepimizin görevidir.
KADİM KOÇ KİMDİR?
Kadim KOÇ ( E. Topçu Albay )
İlk, Orta ve lise öğrenimini Adana’da tamamladı. 1984 yılında Kara Harp Okuluna girdi. 1988 yılında Topçu teğmen olarak mezun oldu. Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde değişik kademelerde görevlerde bulundu.
Yakın Doğu Üniversitesi Uluslararası ilişkiler ve Selçuk Üniversitesi Endüstri Mühendisliği bölümlerinde yüksek lisansını yaptı.
2004 yılında Polatlı’da bulunan Topçu ve Füze Okuluna atandıktan sonra Sakarya Meydan Muharebesi Muharebe Alanlarını üzerine araştırmalar yapmaya başladı. 2012 yılında muharebe alanlarının ilk gezi rehberini yayınladı. 2014 yılında başlayan Sakarya Meydan Muharebesi Tarihi Milli Park çalışmalarında Askeri Uzman personel olarak görev aldı. 2014 Ağustos ayında kendi isteğimle görevden ayrılarak Polatlı Belediyesi Tarihi Alanlar Tanıtım Merkezi’ni (POTA) kurdu.
2019 Yılında Sakarya Meydan Muharebesi Alanlarında ilk özel müze olan Özel Polatlı Belediyesi Tarihi Alanlar Tanıtım Müzesini kurdu. 2018 – 2021 yılları arasında Polatlı Belediyesi adına Kültür ve Turizm Bakanlığı ile yürütülen Gordion Dünya Miras sürecini çalışmalarını yürüttü.
Sakarya Meydan Muharebesi konusunda yayınlanmış kitapları bulunan Kadim Koç halen Polatlı Belediyesi Tarihi Alanlar Tanıtım Merkezi (POTA)’nın bünyesinde tarihi alanların tanıtım çalışmalarını yürütmektedir.
